Վլադիսլավ Նադաշի Յեգե

Թարգմանությունը՝  սլովակերենից

Սլովակիան բացառիկ երկիր է. Փոքր տարածքում դուք կարող եք գտնել գրեթե ամեն ինչ՝ բնական գանձերից, պատմական հուշարձաններից, հարուստ ժողովրդական մշակույթից և բանահյուսությունից մինչև քաղաքի բանուկ փողոցներում ժամանցի բազմազանություն: Հարուստ պատմության հետ մեկ տեղ Սլովակիան ունի համեմատաբար հարուստ գրականություն։

Անտոն Բերնոլակ

Ժամանակակից սլովակները պարտական են Անտոն Բերնոլակին:

Անտոն Բերնոլակը սլովակ բանասեր և կաթոլիկ քահանա է։ Սլովակիայի գրական լեզվի առաջին կոդավորման հեղինակը:

Ծնվել է ցածր ազնվականների ընտանիքում՝ հիմնված Օրավա շրջանում, նա հաճախել է Ռուժոմբերոկի միջնակարգ դպրոցը (1772–1776), նախքան սովորելը Տրնավայում (, այնուհետև Վիեննայում։ Այնուհետև նա աստվածաբանություն է սովորել Պրեսբուրգի գլխավոր սեմինարիայում (1787): Նույն թվականին նա հիմք դրեց սինթետիկ սլովակերեն լեզվին` հենվելով Տրնավայի շրջանում խոսվող արևմտյան սլովակական բարբառների վրա, որոնց մեջ նա միավորեց կենտրոնի բարբառներից փոխառված տարրերը:

Այս լեզուն, որը կոչվում է Bernolakovczyna, չի ընդունվել որպես ազգային լեզու, թեև այն առաջընթաց էր դեպի ժամանակակից սլովակ ազգի սահմանադրությունը: 1787-1791 թթ. Նա ծառայել է որպես քահանա Չեկլիսում, 1791-1797 թվականներին աշխատել է որպես քարտուղար Տրնավայի արքեպիսկոպոսի ներկայացուցչի մոտ, իսկ 1797 թվականից մինչև իր մահը՝ 1813 թվականը, քահանա է եղել Նոր Քասլսում։

Նրա մշակած լեզուն հիմք հանդիսացավ 1792 թվականին Տրնավայում հիմնադրված Slovenské učené tovarišstvo (Սլովակյան գրականության եղբայրություն) շարժման և Բեռնոլակ հավատացյալների շարժման համար, որը շարունակեց իր գործունեությունը երեք սերունդ։ Անտոն Բերնոլակը հիմք է դրել սլովակական-չեխական գրականություն զարգացման։

Վլադիսլավ Նադաշի Յեգեն սլովակ գրող է, գրականագետ և բժիշկ։

Նադաշի Յեգեն ծնվել է փաստաբանի ընտանիքում, Դոլնի-Կուբինայում՝ փաստաբան Անտոն Նադաշիի և նրա կնոջ՝ Էմիլիայի ընտանիքում։ 

Սովորել է Կեժմարոկում, Ռուժոմբերոկում, Գյոնգյոսում և Լևոչայում։ Լևոչայում քննությունները հանձնելուց հետո նա մեկնել է Պրահայում բժշկություն սովորելու։ 

Ավելի ուշ նա ծրագրում էր մեկնել ԱՄՆ Քլիվլենդ, սակայն ընտանեկան խնդիրները փոխեցին նրա ծրագրերը։ Նա իր հայրենի Դոլնի Կուբին քաղաքում է, որտեղ սկսել է իր բժշկական պրակտիկան և որտեղ էլ ապրել է գրեթե ողջ կյանքը (բացառությամբ 1924-1925 թվականների, երբ նա ապրել է Բրատիսլավայում)։ Նա մահացել է 1940 թվականին սրտի կաթվածից։

Նրանց միջև (հատված նովելից)

Մի կաշկանդվիր, Բլաժկա, ինչ էլ որ լինի, երեխաներն էլ պետք է հոգ տանեին իրենց ծնողների մասին, ավելի շատ, քան ծնողները։                

-Դե, սա երևի պարադոքս է,- մի փոքր ամբարտավան, բայց ընկերական ներողամտությամբ ժպտաց ընկեր Մարտանը:                                  

-Միգուցե ցանկանում եք ընդօրինակել Ուայլդին և լինել օրիգինալ՝ հավատարիմ մնալով ընդհանուր ընդունված ճշմարտություններին։

Ինժեներ Ռենցո Բարան բարձր ծիծաղեց՝ նրա կոշտ սպիտակ ատամները փայլում էին կարմիր շրթունքների միջև՝ ծածկված փոքրիկ սև բեղերով։

-Ոչ, բայց նույնիսկ փիլիսոփայական սկզբունքներին հակադրվող ճշմարտությունը կարող է ճիշտ լինել։ Ի վերջո, նրանք նաև փառաբանում են Սատանային և Լյուցիֆերին: Բնականաբար, հայրը խնամում է իր երեխային՝ դրդված ոչ միայն ծնողական իմպուլսից, այլև եսասիրությունից։ Ճիշտ այնպես, ինչպես գյուղացին իր ցանած հացահատիկի մասին էհոգ տանում: Հաջողակ երեխայի մասին հոգալը ծնողի համար ուրախություն է, իսկ երեխայի համար ծնողին խնամելը միայն տհաճություն ու բեռ է, մանավանդ, եթե նա առանձնապես համակրելի չէ։
Մարտանի գունատ, երկարավուն դեմքը լրջացավ, նրա բարձր ճակատը կնճռոտվեց։ Նա սառը, ընկղմված ինքն իր մեջ մարդու տպավորություն էր թողնում։ Նրա մարմնի ամեն շարժումը կատարվում էր խնայողաբար, և նրա խոսելու ձևը, թեև միանգամայն բնական էր, այնքան չափված էր, որ թվում էր, թե շինծու էր։
— Դու պետք է քո սեփական փորձն ունենաս ծնողներիդ հետ, երբ նրանց մասին այդպես ես խոսում, հարգելի Ռենցո, քանի որ հակառակ դեպքում ես կմտածեի, որ դու ուղղակի ուզում ես զայրացնել նրանց քո պնդաճակատությամբ։

Սլովակերենից թարգմանությունը՝ Վարդան Վարդանյանի,10-րդ դաս.